BAHAR DEPRESYONU!.

Duygu durum bozuklukları bahar aylarında hayli yoğun hissediliyor. Her yaşta görülebilen sorun, herkesi psikolojik, sosyal ve fiziksel açıdan farklı şekillerde etkiliyor.

ÇoÄŸu zaman depresyon olarak adlandırmadığımız, günlük hayatın öğeleri olarak gördüğümüz bazı durumlar aslında tam da bahar sendromunun belirtilerine iÅŸaret edebiliyor. 

Psikiyatri Uzmanı Dr. Orhan Karaca, hayatımızı psikolojik, sosyal ve fiziksel açıdan etkileyen bahar sendromunun da depresyona neden olduÄŸunu söyledi. 

En az 2 hafta süren duygu durum çökmelerinin depresyon olarak adlandırıldığını belirten Karaca, duygusal olarak çöken kiÅŸinin karamsarlaÅŸmaya ve zihinsel olarak (kendine zarar verme dahil) kötü düşüncelerle meÅŸgul olmaya baÅŸladığını söyledi. Dr. Karaca’nın verdiÄŸi bilgiye göre, vücudunda ağırlık ve yavaÅŸlama ortaya çıktığı için, kiÅŸinin davranışları da içe kapanma yönünde deÄŸiÅŸiyor. Gün içindeki gelip geçici moral bozulmalarının ise depresyon olarak adlandırılmadığını belirten Karaca, bahar depresyonuna iliÅŸkin ÅŸu bilgileri verdi: 

GÃœN IÅžIÄžI MEVSÄ°MSEL DEPRESYONDA ETKÄ°LÄ° OLUYOR

“En az 2 yıl üst üste olmak kaydıyla, yılın belli dönemlerinde ortaya çıkan, sebep olarak herhangi bir yaÅŸam olayının gösterilemediÄŸi duygu durum çökmelerine mevsimsel depresyon denir. Gün ışığının azalmaya baÅŸladığı sonbahar ve kış ayları mevsimsel depresyon açısından yüksek risk taşıyan dönemlerdir. Ancak, ilkbahar ve yaz aylarında da görülebilir. SoygeçmiÅŸte bipolar bozukluk (Manik Depresif Bozukluk), depresyon gibi hastalıkların olması, kadın olmak, zor yaÅŸam koÅŸulları, ağır fiziksel hastalıklar, gün ışığından az yararlanan bölgeler (kutuplara yakın olan bölgeler gibi) mevsimsel depresyon açısından riski arttırır.”

Yılın belli dönemlerinde, yaşam olaylarından bağımsız oluşu ve gün ışığının arttığı dönemlerde düzelme olması mevsimsel depresyonu diğer depresyon türlerinden ayırıyor.

BEYNÄ°N KÄ°MYASINI BOZABÄ°LÄ°YOR

Beyindeki kimyasal dengenin bozulmasının hastalığın oluÅŸmasında önemli etki yaptığını aktaran Karaca, depresyonun nedenleri ve mekanizması hakkında ÅŸu bilgileri verdi: “Beyinde bulunan seratonin ve noradrenalinin sinir hücreleri arasındaki sinaps ismi verilen boÅŸluktaki miktarları azalır. Bu da depresif bulguların ortaya çıkmasına neden olur. Kimi zaman kendiliÄŸinden olan bu azalma, kimi zaman da bazı zorlayıcı yaÅŸam olaylarından sonra gerçekleÅŸir. GeçmiÅŸte yaÅŸanan travmalar, kayıplar, üzüntü ve zorlanmalar, hala devam eden sorunlar, yeni ortaya çıkmış zorlayıcı yaÅŸam olayları, düşük eÄŸitim düzeyi, yoksulluk da depresyona neden olabilir. Ailesinde depresyon olan kiÅŸi risk altındadır, yani kalıtsallık bu hastalığın önemli nedenlerindendir. 

KADINLARIN "YÜKÜ" DAHA FAZLA

Kadınlar erkeklere göre daha fazla depresyon riski taşır. Bunun nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte hormonal, kadının günlük yaşamdaki yükünün fazla oluşu, sorumluluğunun artması, erkeklere göre psikiyatriye daha kolay başvurmaları (tanı konulan vaka sayısının çok oluşu), erkeklerin depresyonlarında görülen alkol ve madde kullanımının depresyon tanısını koymayı geciktirmesi neden olabilir.

TÄ°ROÄ°D HASTALARINDA RÄ°SK ARTIYOR

Hormonal bozuklukların içinde özellikle hipotiroidi (tiroid bezinin yavaş çalışması) önemli bir depresyon nedenidir. Tiroid hastalığı düzelen vakalarda depresyon da düzelebilir. Bazı vakalarda depresyon ilerler ve ağırlaşır. Bu durumda tek başına hipotiroidi tedavisi yeterli olmaz.

UZAYAN YAS SÃœRECÄ° TETÄ°KLEYÄ°CÄ° OLUYOR

Yas yaÅŸayan bazı kiÅŸiler yas sürecinin beklenenden daha uzun sürmesi sonucunda depresyona girebilirler. Ağır düzeydeki kaygı bozukluklarında da bireysel ve sosyal yaÅŸam bozulacağı için depresyon ortaya çıkabilir. Sosyal fobide depresyon görülme sıklığı %40’tır. Bu oran eÅŸ hastalanmanın (sosyal fobiye baÄŸlı depresyon ortaya çıkması gibi) önemini vurgulaması açısından çarpıcıdır.”

Kişinin işlevselliğini artıran uğraşlar depresyon tedavisinde önemli rol oynuyor.

DEPRESYONDA OLDUÄžUNUZU NASIL ANLARSINIZ?

Psikiyatrist Orhan Karaca, bir kiÅŸinin depresyonda olduÄŸunu anlaması için hangi belirtilere dikkat etmesi gerektiÄŸini ise şöyle özetledi: “KiÅŸide gün boyu süren bir depresif duygu duruma ek olarak, ilgi ve istek kaybı, zevk alamama, kilo kaybı ya da artışı, uykusuzluk ya da uyku artışı, hareketlerde yavaÅŸlama, yorgunluk, bitkinlik, enerji kaybı, huzursuzluk, deÄŸersizlik ve suçluluk duyguları, odaklanma zorluÄŸu, kararsızlık, kendine zarar verme düşünceleri varsa kiÅŸi depresyonda olabilir. Ancak depresyon denebilmesi için, bu belirtilerin iki haftadan daha fazla sürmesi gerekir.”

Depresyon tedavisinin genellikle seratonin ve noradrenalin miktarlarını düzenleyen antidepresanlarla yapıldığını belirten Karaca, yanı sıra psikoterapinin de önemli rol oynadığını söyledi. KiÅŸinin keyif aldığı ve iÅŸlevselliÄŸinin arttığı uÄŸraşıların da tedavide yarar saÄŸladığına iÅŸaret eden Karaca, depresyon riskini azaltmak için yapılabileceklere de deÄŸindi: 

DEPRESYON RÄ°SKÄ°NÄ° NASIL AZALTILABÄ°LÄ°RSÄ°NÄ°Z?

“KiÅŸinin kendini iÅŸlevsel hissettiÄŸi bir yaÅŸam tarzı seçmesi gerekir. YaÅŸamlarında zorluklar olan kiÅŸilerin zorluklarla baÅŸ etmek için yakınlarından destek alması, bu konuda yeterli desteÄŸi yoksa uzman yardımı alması yararlı olur. KiÅŸinin iÅŸ yaÅŸamı kadar dinlendiÄŸi, mola verdiÄŸi tatil süreçlerine de dikkat etmesi, kendine zaman ayırması depresyon riskini azaltır. Tekrarlayan depresyonu olanlarda ilaç tedavisinin düzenli yapılması da depresyonu önlemede önem taşır. KiÅŸinin yaÅŸamı (geçmiÅŸi, bugünü, geleceÄŸi) yorumlayış biçimi de depresyona neden olabilir. Bu nedenle, biliÅŸsel davranışçı terapi baÅŸta olmak üzere terapilerin kiÅŸinin düşünce dünyasını ele almada ve gereken deÄŸiÅŸme ya da esnemelerin yapılmasında önemli rolleri vardır.”

Kaynak: NTV