Kızılcık Dalından Devrek Bastonuna

Zonguldak’ın Devrek ilçesiyle özdeÅŸleÅŸen baston, kızılcık aÄŸacı dallarının ustaların elinde geçen uzun bir sürecin ardından sanat eserine dönüşmesiyle nesilden nesile ulaşıyor.

Yaklaşık 20 santimetrelik kalınlığa 35-40 yılda ulaÅŸabilen, esnek ve saÄŸlam yapıya sahip kızılcık aÄŸacının dalından üretilen, kezzapla renklendirilen bastonların yapımına, 1892’de Osmanlı döneminde zanaat ürünü olarak baÅŸlandığı tahmin ediliyor.

Ustaların hayal güçleri ve el işçilikleriyle marifetlerini sergiledikleri kültürel miras değerindeki Devrek bastonları, bölgeye gelen konuklara verilen hediyelerin de başında geliyor.

- Ağacın kesim tarihi önemli

Devrek’te 26 yıldır baston ustalığı yapan 45 yaşındaki AyÅŸegül Yurttadur, AA muhabirine yaptığı açıklamada, bölge için deÄŸeri büyük olan Devrek bastonuna sahip çıkmaya çalıştıklarını söyledi.

Devrek bastonunun büyük emekle ortaya çıktığına dikkati çeken Yurttadur, kızılcık aÄŸacı dalını 9 aÅŸamada bastona dönüştürdüklerini anlattı.

Yurttadur, kızılcığın esnek ve saÄŸlam bir aÄŸaç olması nedeniyle baston yapımına uygun olduÄŸunu belirterek "En önemli husus, aÄŸacın kesimi ve kesim aylarıdır. AÄŸaca su yürümeden kesilmesi, kasım ve ÅŸubat ayları arasında kesilmesi gerekir. Kesildikten sonra bir yıl bekletilerek kurutulur." dedi. 

Kurutulan dalların 180-240 santigrat derecede 8-15 dakika fırınlandığını aktaran Yurttadur, ÅŸÃ¶yle devam etti:

"Kızılcık ağacının bir diğer önemi ısındıkça istenilen şekil verilebilir olması. Daha sonra ağacımız tornada çekilir. Sonra bastonun sap aşaması gelir. Saplar ceviz ağacından yapılır. Ceviz ağacı sağlam olduğu için sap kullanımında tercih edilir. Baston sap, gövde ve uç olmak üzere üç bölümden oluşur. Uç kısımlarda da kemik kullanılır."

Yurttadur, daha sonra hayal gücü ve yeteneÄŸin devreye girdiÄŸini vurgulayarak "Hayal gücü ve yeteneÄŸi olan insan sınırsızca modeller çıkarabilir. Ä°ÅŸlemeler bittikten sonra boyama, vernikleme aÅŸamasıyla baston yapımı sonlanır." diye konuÅŸtu. 

- "Yılan figürü gücü ve saÄŸlığı temsil eder"

Bastonun fiyatını ve sanatsal değerini belirleyecek gövde kısmının önemli olduğuna işaret eden Yurttadur, istekler değiştikçe modellerin de geliştiğini ve ortaya çıkan farklı sanatlarla kendilerini geliştirme fırsatı bulduklarını dile getirdi.

Yurttadur, Devrek bastonunda en çok yılan figürü kullanıldığını aktararak şöyle konuÅŸtu:

 "Çünkü yılan figürü gücü ve saÄŸlığı temsil eder. Baston dayanıklılık ve destek anlamına geliyor. Birine baston hediye etmek ona uzun ömür dilemektir. Devrek bastonunu diÄŸer bastonlardan ayırmak aslında çok kolaydır. EÄŸer üzerinde çok emek ve sanat varsa bilin ki bu Devrek bastonudur."